Zuid-Soedanese bisschop Paride Taban wint prestigieuze Roosevelt Four Freedoms Award

Een lang leven vol oorlog. En toch dat lange leven offeren aan één doel: vrijheid en vrede. Al sinds de jaren '60 is 'peacemaker' emeritus-bisschop Paride Taban een vredestichter op alle niveaus. Onder de schaduwboom, als stamhoofden ruziën over vee, maar ook als bisschop-diplomaat op nationale en internationale schaal.

Ver uitgroeiende boven zijn functie als kerkvorst probeert hij het bijna onmogelijke te doen: vrede brengen in Zuid-Soedan, het land dat al jaren wordt verscheurd door oorlog.

"Een van mijn eerste oorlogsherinneringen is dat ik op de schouders van mijn oom zit, op de vlucht voor het geweld, en zie hoe de mensen om ons heen afgeslacht worden. In mijn leven en dat van mijn volk is oorlog sindsdien een constante factor geweest."  

"Dat ik toch ben opgegroeid zonder angst, heb ik te danken aan mijn moeder. Ze leerde me om me te concentreren op het leed van anderen die meer hulp en troost nodig hebben dan ikzelf. Die les heeft me altijd geholpen om in riskante situaties mijn angst te overwinnen."

Koeien & kalasjnikovs

In het grensgebied van Zuid-Soedan, Oeganda en Kenia wonen groepen nomadische veehouders. Zij trekken rond met hun vee, op zoek naar water en land om te grazen. Het gebied kenmerkt zich door harde klimatologische omstandigheden, de overheid is beperkt aanwezig en door de vele conflicten in de regio zijn wapens en munitie ruim voorhanden.  

Jonge krijgers maken elkaar vee afhandig, om een bruidsschat te verwerven. Sinds de beschikbaarheid van moderne wapens, zoals kalasjnikovs, loopt dit eeuwenoude gebruik echter stevig uit de hand, wat geleid heeft tot uitbarstingen van geweld met veel doden als gevolg.

Wreedheden en onopgeloste conflicten uit het verleden vormen er een voedingsbodem voor angst, haat en hernieuwd conflict.  

Om dat te voorkomen is het belangrijk de cirkel van geweld en wraak te doorbreken en de lokale bevolking te steunen in het overbruggen van de haat, het bemiddelen bij conflicten en het opbouwen van vertrouwen.  

Door hun vasthoudendheid zijn lokale vredesactivisten er de afgelopen jaren in geslaagd in verschillende gebieden de cirkel te doorbreken. Er is een lokaal netwerk ontstaan van vredesorganisaties die nauw samenwerken, ook over de grenzen.

Peace & sports

Bisschop Paride Taban benaderde in 2005 vredesorganisatie PAX om samen een programma te ontwikkelen, gericht op de gewapende jonge krijgers van de nomadenvolken in het grensgebied.  

Het Peace & Sports-programma brengt strijdende partijen bij elkaar en biedt sportieve alternatieven om de spiraal van geweld te doorbreken. In samenwerking met lokale organisaties zijn jonge krijgers opgeleid tot sportleiders en de geschoolde jongemannen tot Peace & Sports Facilitators. Daarnaast worden vredesbijeenkomsten en cross border sporttoernooien georganiseerd.

Een vredesdorp in Zuid-Soedan

"Toen er na ruim twintig jaar oorlog eindelijk vrede werd gesloten tussen het noorden en het zuiden, kreeg ik van de Zuid-Soedanese regering een lapje grond om mijn droom te verwezenlijken; het bouwen van een vredesdorp."

"Een plaats waar verschillende bevolkingsgroepen in vrede bij elkaar zouden kunnen leven. Waar geen ruzies zouden zijn over vee of land en geen stammentegenstellingen."

"Een plaats van hoop, harmonie en verzoening, een plaats tussen de armen en de meest verlatenen. Een vredesdorp als voorbeeld voor mijn land, dat al zo lang lijdt onder oorlog en geweld."

Bisschop Taban zet zich samen met enkele vrouwelijke leiders in om de positie van vrouwen en meisjes, die een zeer ondergeschikte rol hebben in Zuid-Soedan, te verbeteren.  
 
In Kuron richtte hij een kostschool op waar tientallen meisjes van verschillende - voorheen vijandige - etnische groepen naar school gaan. Dit is ongebruikelijk voor meisjes in Zuid-Soedan. Zij worden vaak op zeer jonge leeftijd, soms pas 11 jaar oud, uitgehuwelijkt in ruil voor koeien als bruidsschat.  

Met zang, dans en theateroptredens verspreidt deze school in de wijde omgeving boodschappen om kindhuwelijken en geweld tegen meisjes en vrouwen een halt toe te roepen.

Op 16 mei 2018 ontving Paride Taban in het bijzijn van Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander, Hare Majesteit Koningin Máxima en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix der Nederlanden de Four Freedoms Award voor de ‘ Vrijheid van godsdienst'. Hij treedt met deze eervolle onderscheiding in de voetsporen van mensen als Nelson Mandela, Desmond Tutu, Kofi Annan en Malala Yousafzai die de Four Freedoms Award voor hem ontvingen.