PAX in 2019
PAX staat voor vrede
Terugkijkend op 2019 delen we graag een aantal verhalen en successen die ons en onze partners inspireren in ons streven naar vrede voor iedereen.
Lokale vredesopbouw in (post) conflictlanden
Ons werk wereldwijd
We doen dit samen met meer dan honderd lokale en non-gouvernementele organisaties, kerken en vredesactivisten in deze landen. Zo bouwen we stap voor stap mee aan een meer vreedzame wereld.
Soedan
Al sinds 2014 ondersteunt PAX burgeractivisten in Soedan. Vanwege de toenemende repressie moesten de trainingen en bijeenkomsten steeds vaker ondergronds, bij mensen thuis, plaatsvinden. De mix van deelnemers - van leraren, studenten en artsen tot straatventers en taxichauffeurs – weerspiegelde de brede beweging voor vreedzaam verzet die maar bleef groeien.
Eén van de trainers die we steunen, nam als enige vrouw deel aan de onderhandelingen over machtsdeling van militairen en burgers die in augustus werden afgerond.
De overgangsregering trok al gauw een wet in, die decennialang had voorgeschreven hoe Soedanese vrouwen zich in het openbaar moesten kleden en gedragen. Het betekende erkenning voor de moedige demonstranten, en weer een stap weg van een land geregeerd door een racistische, gewelddadige en corrupte regering naar een inclusieve, vreedzame en democratische samenleving.
Syrië
PAX veroordeelde het offensief en voerde actie om haar partners in het gebied te steunen. Zij stonden, samen met de lokale bevolking, klaar om hulp te verlenen aan de vele vluchtelingen. Donaties uit Nederland hielpen hen om snel drie opvangcentra voor 750 mensen te kunnen opzetten in schoolgebouwen in de stad al-Hassaka.
Wij hebben diep respect voor onze partners. Zelfs in de meest levensbedreigende situaties houden zij vast aan hun overtuiging dat een vrije, democratische samenleving alleen van onderop, door mensen samen, kan worden opgebouwd.
Idlib
In juni riep PAX samen met 13 organisaties minister Blok op om Rusland om opheldering te vragen over deze misdaden. Duizenden Nederlanders steunden de actie. Ook hielden we een stil protest bij de Russische ambassade in Den Haag en op Utrecht Centraal Station.
Al lijkt het futiel tegen de achtergrond van zo’n groot menselijk drama, het uitspreken van onze solidariteit bleek een steun voor mensen in Idlib die zich zo vreselijk in de steek gelaten voelen.
"De actie #StopBombingIdlib van Syriërs en Nederlanders bracht de mooie herinneringen terug aan de acties die we zelf deden aan het begin van de revolutie." Hassan Hallak uit Idlib
Oekraïne
Oekraïne
Oekraïne
Onze partner Dignity Space is begonnen met het opleiden van een volgende groep van 16 mensen tot ‘Vredesingenieurs’. Tijdens een fulltime programma van een jaar worden zij getraind in geweldloze communicatie, bemiddeling en onderhandelingsvaardigheden. Onder de deelnemers zijn NGO mensen, psychologen, een priester, zakenman en mensen met een politie achtergrond. Hun nieuwe vaardigheden brengen ze in de praktijk in hun thuisregio, waar ze optreden als bemiddelaars in allerlei conflicten: strijd om onderwijshervormingen, geschillen tussen bewoners en ontheemden, of wrok jegens de overheid over het gebrek aan basisvoorzieningen.
Het trainingsprogramma sterkt het groeiende bewustzijn van gewone burgers dat hun betrokkenheid en keuzes wel degelijk invloed hebben op de toekomst van Oekraïne.
Het project geeft ook trainingen aan NGO’s en overheidsinstanties, waaronder de politie, en pleit bij de nieuwe regering in Kyiv voor het belang van een vreedzame dialoog met alle groepen burgers. Gezien het diepgewortelde wantrouwen tussen burgers en de overheid, is het ontzettend belangrijk dat mensen zich gehoord voelen en dat hun angsten en zorgen serieus worden genomen. Het is een eerste stap op weg naar een duurzame oplossing voor het conflict in Oekraïne.
Colombia
PAX steunt al jaren de slachtoffers van de oorlog in Colombia in hun streven naar waarheid, gerechtigheid en genoegdoening. In februari zijn we een samenwerkingsverband aangegaan met de Colombiaanse Waarheidscommissie, zoals we dat eerder al deden met het Vredestribunaal. We helpen slachtofferorganisaties met wie we over de jaren een vertrouwensband hebben opgebouwd met het documenteren en presenteren van bewijsmateriaal aan beide instellingen, en trainen hen voor hun deelname aan officiële vredesprogramma’s.
Met de schenking die we in 2019 van de Nationale Postcodeloterij ontvingen, kunnen we dit belangrijke werk voortzetten in drie regio’s die het hardst door de oorlog zijn getroffen en die bovendien kampen met extreme sociaaleconomische ongelijkheid en conflicten over grond en grootschalige mijnbouw. De vrouwen en mannen die zich ondanks alle bedreigingen blijven uitspreken tegen geweld en onrecht, laten ons zien dat waarheid, gerechtigheid en verzoening essentieel zijn om geweld te kunnen stoppen en duurzame vrede te realiseren.
Internationale lobby en campagnes
Internationale lobby en campagnes
We richten ons op overheden, bedrijven en financiële instellingen, en ook op internationale en multilaterale organisaties zoals de Europese Unie en Verenigde Naties.
We vergroten onze impact door samen te werken en coalities te vormen met organisaties, activisten, onderzoekers en overlevenden die onze visie delen.
Killer robots
Killer robots
Killer robots
In Nederland is 80% van de ondervraagde burgers vóór een verbod op dodelijke autonome wapens. Het parlement heeft een motie aangenomen die oproept tot bindende internationale regels voor nieuwe wapentechnologieën, waaronder killer robots.
Ons project Reprogramming war bouwt voort op dit groeiende momentum en richt zich op bedrijven.
- We roepen wapenproducenten op om beleid in te stellen dat hun bijdrage aan de ontwikkeling of productie van killer robots uitsluit. Ons rapport Slippery Slope rangschikt 50 wapenproducenten naar het risico dat zij dergelijke wapens kunnen gaan ontwikkelen. We maken ons grote zorgen over bedrijven zoals Lockheed Martin en Boeing.
- Onze studie naar 50 grote technologiebedrijven laat zien dat velen van hen werken aan potentieel gevaarlijke toepassingen van kunstmatige intelligentie. Het rapport Don’t be evil? laat zien hoe bijvoorbeeld Google, Amazon en Microsoft hiermee omgaan.
En welke rol tenslotte spelen landen? Ons onderzoeksrapport Convergence geeft reden tot voorzichtig optimisme: steeds meer Europese staten zijn het erover eens dat menselijke controle over het gebruik van wapens cruciaal is. PAX roept Europa daarom op een voortrekkersrol te nemen door wetgeving te ontwikkelen die uitsluit dat killer robots ooit werkelijkheid worden.
Ook bij de VN blijven we aandringen op onderhandelingen over een verbod op volledig autonome wapensystemen. We willen een nieuwe wapenwedloop voorkomen, en er is geen tijd te verliezen.
Kernwapens
Steden over de hele wereld – van Berlijn tot Toronto, Washington D.C. en Nagasaki – dringen er bij hun regeringen op aan het VN-verdrag te ondertekenen. Dankzij campagnes van PAX is Nijmegen de eerste stad in Nederland die het ICAN Cities Appeal heeft getekend. Uit een peiling bleek dat de meeste Nederlanders willen dat hun regering toetreedt tot het verdrag.
Ons rapport Producing mass destruction laat zien welke 28 internationale bedrijven nog steeds actief betrokken zijn bij de productie van kernwapens. Tegelijk blijft het stigma rond kernwapens groeien. Don’t Bank on the Bomb toont aan dat wereldwijd meer financiële instellingen dan ooit weigeren te investeren in de nucleaire wapenindustrie. Vier Nederlandse instellingen hebben recent beleid aangenomen dat zulke investeringen beperkt of verbiedt. We blijven lobbyen bij de ING en bij financiële instellingen wereldwijd om dit voorbeeld te volgen.
PAX is bestuurslid van de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons, dat de Nobelprijs voor de Vrede kreeg voor haar inzet voor een wereld zonder kernwapens.
Human Security Survey
Onze lokale partners leiden het proces van informatieverzameling. Met vragenlijsten en interviews worden de ervaringen en percepties van mensen over hun veiligheid vastgelegd: van mannen en vrouwen, jong en oud, en van verschillende gemeenschappen en religies.
In 2019 hebben in Irak in totaal 2244 vrouwen en mannen uit 3 provincies (Salahaddin, Kirkuk en Basra) hun ervaringen en percepties gedeeld. Die informatie is geanalyseerd en wordt ingezet om op lokaal niveau een dialoog op gang te brengen over hoe burgers beter beschermd kunnen worden. In Jubek, Eastern Lake and Payinjiar, in Zuid-Soedan, organiseerden we dialogen waar burgers, lokale leiders en autoriteiten samen een actieplan opstelden op basis van de bevindingen van de Human Security Survey uit 2018.
PAX en onze partners gebruiken de inzichten van de HSS ook om bij VN-missies en nationale overheden, politie en het leger te pleiten voor interventies die beter aansluiten bij de prioriteiten en verwachtingen van burgers over hun eigen veiligheid.
Europa als vredesproject
Europa als vredesproject
Europa als vredesproject
PAX gelooft in Europa. Niet slechts als vehikel voor economische vooruitgang, maar juist als vredesproject. De komende tijd gaan we daarom samen met organisaties en netwerken van burgers onderzoeken hoe we de Europese waarden van vrijheid, democratie, mensenrechten en rechtsstaat nieuw leven kunnen inblazen.
Op basis van bijeenkomsten in Nederland, Servië en Oekraïne ontwikkelden we vier toekomstscenario’s voor Europa in 2040. Wordt het een United States of Europe, of toch Paranoid Android? Hoe dan ook, vrede in Europa is niet vanzelfsprekend en moet zowel gekoesterd als beschermd worden.
De Europese waarden geven ons bovendien een opdracht om de landen van de Westelijke Balkan te steunen in het proces tot toetreding tot de Europese Unie en Oekraïne te helpen bij democratisering en het in gang zetten van een vredesproces.
Tegelijk bereikt ons van buiten Europa een roep om solidariteit: ook burgers die in Irak, Syrië, Soedan of elders opkomen voor vrijheid, democratie en mensenrechten moeten we als Europese gemeenschap actief ondersteunen. Het legitieme verlangen van burgers dáár mogen we niet ondergeschikt maken aan de Europese zorgen over terrorisme en migratie.
Nederland
Ons werk in Nederland
Duizenden mensen in Nederland lieten zien dat ze solidair zijn met mensen in conflictgebieden en steunden onze Nederlandse en internationale campagnes.
Verhaal van een vluchteling
30 gevluchte Syriërs die in Nederland wonen, vertelden in 2019 hun verhaal aan 6200 leerlingen op 110 scholen in Nederland. Meer dan 600 docenten namen in 2019 deel aan een training die hen leert lastige onderwerpen in de klas bespreekbaar te maken. “Deze ene les was waardevoller dan tien boeken bij elkaar,” zei één van hen achteraf.
Bij de scholieren maakten de verhalen van de Syrische sprekers veel los:
"Dit was de indrukwekkendste les die ik ooit heb gehad. Eerst interesseerde de oorlog mij niet veel, maar nu wel… Ik kijk nu anders naar mensen in deze situatie en ik koester mijn familie ook meer omdat ik nu weet dat het ook anders kan”.
Afscheid van Jan Gruiters
Het verlangen naar vrede inspireerde ook Jan Gruiters tijdens de 19 jaar dat hij leiding gaf aan PAX Christi en PAX. Hij leerde kijken met de ogen van de mensen die uitgesloten, gemarginaliseerd en vergeten raken, en zag de veranderkracht van gewone mensen. Elke dag steunt PAX daarom lokale activisten in conflicten wereldwijd, zodat hun stem wordt gehoord en hun invloed voor vrede toeneemt.
In oktober nam Jan Gruiters afscheid. De vredeskaravaan van PAX trekt verder, en wordt vanaf 2020 geleid door Anna Timmerman.